Statistiek 2 (B-TM-YW0014)

4 studiepuntenNederlands3 urenTweede semesterTweede semester
Vanhoomissen Tim (coördinator) |  Vanhoomissen Tim
POC PBA TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE ANTW TMMA

A. Inhoud

Statistiek is een wezenlijk en essentieel onderdeel van wetenschappelijk onderzoek. Maar statistiek is geen doel op zich binnen het domein van psychologisch onderzoek. Daarom wordt in deze cursus het gebruik van statistiek binnen de praktische context van sociaal-wetenschappelijk onderzoek uitgelegd en ingeoefend via voorbeelden en oefeningen. Van de studenten wordt verwacht dat zij de basisprincipes van hypothesetoetsing theoretisch begrijpen en kunnen toepassen in oefeningen die manueel of met statistische software worden uitgevoerd.

B. Doelstellingen

Dit opleidingsonderdeel draagt bij tot de volgende beroepsrollen van een psychologisch consulent: psychodiagnosticus en moderne professional.

Aan het einde van het opleidingsonderdeel zijn studenten in staat om:

  • de basis van de inductieve statistiek uit te leggen.
  • de eigenschappen van kansverdelingen en kansberekeningen toe te passen.
  • het principe van hypothesetoetsing uit te leggen en toe te passen en het belang ervan voor de psychologische wetenschappen en het psychosociale werkveld aan te duiden.
  • verschillende basis-statistische technieken (toetsen en bewerkingen) van elkaar te onderscheiden en bij een specifiek probleem de juiste techniek te kiezen en uit te voeren.
  • bovenvermelde statistische technieken toe te passen en op efficiënte wijze uit te voeren met behulp van statistische software.
  • de besproken kennis en technieken toe te passen met het oog op het analyseren van verzamelde data in het kader van de Bachelorproef of Business card, maar ook in het kader van het latere beroepsleven.
  • de voordelen van wetenschappelijke kennis alsook de beperkingen van statistische analyses te benoemen.

Je moet voldoen aan een volgtijdelijkheidsvoorwaarde om dit opleidingsonderdeel te mogen opnemen. Volgtijdelijkheid kan STRENG of SOEPEL zijn of een GELIJKTIJDIGHEID inhouden. Ook kan een diplomaNIVEAU als voorwaarde gesteld zijn.
Verklaring:
STRENG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je geslaagd zijn voor of een tolerantie ingezet hebben voor de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt.
SOEPEL: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, gevolgd hebben.
GELIJKTIJDIG: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ook de opleidingsonderdelen waarvoor dit soort voorwaarde geldt, opnemen of al opgenomen hebben.
NIVEAU: Om dit opleidingsonderdeel op te nemen, moet je ten minste deze graad behaald hebben.


GELIJKTIJDIG(YW0004)

Bovenstaande codes van opleidingsonderdelen stemmen overeen met onderstaande omschrijvingen van die opleidingsonderdelen:
YW0004 : Statistiek 1

Dit opleidingsonderdeel is identiek aan de volgende opleidingsonderdelen:
Y00009 : Statistiek 2

Onderwijsleeractiviteiten

4 sp. Statistiek 2 (B-TM-YW5014)

4 studiepuntenNederlandsWerkvorm: College-practicum-opdracht3 urenTweede semesterTweede semester
Vanhoomissen Tim
POC PBA TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE ANTW TMMA

De cursus bestaat uit de theoretische introductie van statistische technieken die telkens wordt aangevuld met voorbeelden en uitwerkingen van onderzoekssituaties in statistische software.

Meer bepaald komt in deze cursus de inductieve statistiek aan bod, waarbij in een eerste deel de inductieve statistische methode ingeleid wordt en aandacht besteed wordt aan:

  • het onderscheid tussen populatie en steekproef, principe van inductieve statistiek
  • het risico van foutieve dataverzameling of -verwerking en betrouwbare bronnen van data
  • de normale en standaardnormale verdeling als kansverdelingen
  • de steekproevenverdeling van het gemiddelde
  • hypothesetoetsing (formuleren van hypothesen, fouten bij toetsen, 1- en 2-zijdige hypothesen, kritieke waarden van toetsingsgrootheid, verwerpingsgebied)


Dit eerste deel vormt de basis voor het tweede deel waarin verschillende statistische technieken aan bod komen, namelijk:

  • Toetsen voor 1 populatie: z-toets, t-toets, X²-toets
  • Toetsen voor 2 populaties bij onafhankelijke steekproeven: z-toets en t-toets, Wilcoxon rank-sum toets
  • Toetsen voor 2 populaties bij afhankelijke steekproeven: t-toets, Wilcoxon signed rank toets
  • Toetsen voor meer dan 2 populaties bij onafhankelijke steekproeven: one-way ANOVA, two-way ANOVA, Kruskal-Wallis
  • Toetsen voor meer dan 2 populaties bij afhankelijke steekproeven: repeated measures ANOVA, Friedman’s ANOVA.
  • Toetsen voor variabelen van gelijk meetniveau: Pearson (partiële) correlatie, Spearman correlatie, X²-toets.
  • Regressieanalyse


Er wordt veel aandacht besteed aan het verschil tussen de statistische technieken (op het vlak van toetsingssituaties en voorwaarden waaraan voldaan moet zijn). Aan de hand van oefeningen wordt voor elke statistische techniek uitgelegd wanneer nulhypothesen al dan niet verworpen kunnen worden (d.m.v. overschrijdingskansen en/of kritieke waarden). In het theoretische gedeelte wordt klemtoon gelegd op 1) het begrijpen van de logica achter de toetsen, 2) het leren maken van een keuze tussen een aanbod van mogelijke technieken, en 3) de interpretatie en rapportering van de resultaten.

Aansluitend bij de theoretische introductie van de statistische technieken wordt uitgelegd hoe deze technieken kunnen worden toegepast in de praktijk met behulp van statistische software. Om deze vaardigheden verder te kunnen inoefenen worden op het elektronische leerplatform (Canvas) opdrachten met modelantwoorden aangeboden die de studenten zelfstandig moeten verwerken.

In het practicumgedeelte van de cursus worden oefeningen aangeboden op de statistische technieken die worden aangeleerd tijdens de hoorcolleges. Deze oefeningen bestaan uit onderzoekssituaties, eventueel aangevuld met data, die met behulp van statistische software dienen opgelost te worden. Telkens is het de bedoeling om de juiste techniek te kiezen, de analyse uit te voeren en te interpreteren en een antwoord te formuleren op de onderzoeksvraag.

Studiekost: 26-50 euro (De informatie over studiekosten zoals hier opgenomen is indicatief en geeft enkel de prijs weer bij aankoop van nieuw materiaal. Er zijn mogelijk ook e- en tweedehandskopijen beschikbaar. Op LIMO kan je nagaan of het handboek beschikbaar is in de bibliotheek. Eventuele printkosten en optioneel studiemateriaal zijn niet in deze prijs vervat.)


A. Verplicht studiemateriaal

  • Weblectures met bijhorende slides op Canvas.
  • Vanhoomissen, T., & Valkeneers, G. (2025). Inductieve statistiek voor de gedragswetenschappen: toegepaste hypothesetoetsing met JAMOVI. Leuven: ACCO.
  • Aanvullende teksten worden via Canvas beschikbaar gesteld.
  • Statistische software (JAMOVI, verkrijgbaar via de hogeschool).
  • Cursusmateriaal met opdrachten die via Canvas beschikbaar zijn.
     

B. Aanbevolen studiemateriaal

  • Field, A. (2017). Discovering statistics using SPSS, fifth edition. London: SAGE.

De colleges/opnames worden in het Nederlands aangeboden. Studenten worden geacht Engelstalige bronnen begrijpend te kunnen lezen. 

Theorie wordt verworven via zelfstudie. Het zelfstudiepakket wordt verduidelijkt tijdens een opstart- en afrondsessie.

Het theoretische gedeelte zal beschikbaar zijn als opgenomen hoorcolleges of weblectures. 

Het practicum bestaat uit een zelfstudiepakket dat wordt georganiseerd via Canvas. Verschillende sets oefeningen worden aangeboden en dienen zelfstandig te worden opgelost door de student. Na het insturen van de oefeningen krijgt de student feedback in de vorm van de correcte oplossingen. Deze zelfstudie wordt ondersteund door het handboek en het forum op Canvas, waar studenten elkaar kunnen helpen bij het oplossen van de oefeningen.

De verschillende sets opdrachten hebben elk een eigen deadline, die via Canvas wordt gecommuniceerd.

Buiten de les kunnen de studenten ook vragen stellen aan elkaar en aan de docent via Canvas of kunnen ze bij ernstige problemen een afspraak maken met de docent.

Alle actuele communicatie (deadlines, werkvormen, examen, aantal lesuren, inroostering,…) verloopt via de Canvasruimte van dit opleidingsonderdeel, via het studentenportaal, via rooster.thomasmore.be en via examen.thomasmore.be. Aanpassingen omwille van eventuele overmacht vinden studenten via bovengenoemde kanalen. 

Evaluatieactiviteiten

Statistiek 2 (B-TM-YW7014)

Type : Partiële of permanente evaluatie met examen tijdens de examenperiode
Evaluatievorm : Schriftelijk, Praktijkexamen, Take-home
Vraagvormen : Meerkeuzevragen, Open vragen
Leermateriaal : Rekenmachine, Naslagwerk

ExamenmomentBeoordelingsschaal
TOTAAL1-20/20 puntenschaal

Eerste examenkans: permanente evaluatie met examen in juni

De evaluatie bestaat uit 3 evaluatieactiviteiten. Het examenresultaat is een gewogen cijfer dat als volgt wordt bepaald:

  • De evaluatieactiviteit “Deelname aan zelfstudie-practicum” (5% van de punten) houdt in dat de student de verplichte oefeningen instuurt via Canvas. Meer informatie over de concrete richtlijnen, bindende deadlines en wijze van indienen wordt gecommuniceerd via Canvas. Deze evaluatieactiviteit vindt plaats tijdens het tweede semester.
  • De evaluatieactiviteit “Schriftelijk open boek-examen” (50% van de punten) omvat een meerkeuze-examen over de leerstof uit de hoorcolleges (theorie + oefeningen). Voor het meerkeuzegedeelte wordt er giscorrectie gehanteerd waarbij er 4 antwoordalternatieven gegeven worden waarvan één antwoord juist is. Voor elk foutief antwoord worden 0.33 punten (1/N-1 waarbij N het aantal alternatieven per vraag is) afgetrokken. Deze evaluatieactiviteit vindt plaats tijdens de examenperiode in juni.

Studenten die niet hebben deelgenomen aan één van bovenstaande evaluatieactiviteiten krijgen voor die evaluatieactiviteit een ‘0’. Het eindcijfer wordt bepaald door de (gewogen) deelcijfers van de verschillende evaluatieactiviteiten op te tellen.

  • De evaluatieactiviteit “Schriftelijk open boek-examen analyse en rapportering met statistische software” (45% van de punten): evaluatie van de kennis uit de hoorcolleges (welke analysetechniek gebruiken?) en uit de practica (hoe software gebruiken en interpreteren?). Dit examen bestaat uit open vragen. Deze evaluatieactiviteit vindt plaats tijdens de examenperiode in juni.

Omdat de student door het niet deelnemen aan deze laatste evaluatieactiviteit een essentieel leerresultaat van het opleidingsonderdeel niet heeft aangetoond (met name het toepassen van statistische technieken met software), geldt dat het niet afleggen van deze evaluatieactiviteit automatisch tot gevolg heeft dat de student nog maximaal 7/20 kan halen als eindcijfer voor dit opleidingsonderdeel.

Tijdens beide examens mag de student de twee handboeken bij Statistiek 1 en Statistiek 2 én een rekenmachine gebruiken. Deze rekenmachine kan eender welk toestel zijn, in zoverre het geen communicatie, noch internettoegang toelaat.

Alle actuele communicatie (deadlines, werkvormen, examen, aantal lesuren, inroostering,…) verloopt via de Canvasruimte van dit opleidingsonderdeel, via het studentenportaal, via rooster.thomasmore.be en via examen.thomasmore.be. Aanpassingen omwille van eventuele overmacht vinden studenten via bovengenoemde kanalen.  


Examencontract

Idem aan eerste en tweede examenkans.

Voor dit opleidingsonderdeel zijn er geen deeloverdrachten.

Tweede examenkans: examenperiode augustus/september

Idem aan eerste examenkans.

Alle actuele communicatie (deadlines, werkvormen, examen, aantal lesuren, inroostering,…) verloopt via de Canvasruimte van dit opleidingsonderdeel, via het studentenportaal, via rooster.thomasmore.be en via examen.thomasmore.be. Aanpassingen omwille van eventuele overmacht vinden studenten via bovengenoemde kanalen.